Η Ελλάδα Χρειάζεται Ανάπτυξη, Όχι Λιτότητα

Όλο και περισσότερες είναι οι φωνές παγκοσμίως που υποστηρίζουν ότι η αυστηρή δημοσιονομική πολιτική, οι περικοπές και τα συνεχή μέτρα δεν φτάνουν για να ανακάμψει η Ελλάδα. Απαιτείται στροφή σε πιο αναπτυξιακές πολιτικές που θα προκαλέσουν επενδύσεις και θα επιτρέψουν την κυκλοφορία του χρήματος. Η δημοσιονομική προσαρμογή είναι απαραίτητη και ίσως ο κύκλος εξυγίανσης έπρεπε να ξεκινήσει από αυτή την αφετηρία αλλά η επικέντρωση σε αυτές τις πολιτικές αποκλειστικά θα γονατίσουν την οικονομία εν τέλει. Το παρακάτω άρθρο δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική εφημερίδα http://www.bloomberg.com/ και αποτελεί μια ένδειξη ότι κάτι πάει να αλλάξει αποτυπώνοντας μια αρκετά ενδιαφέρουσα λύση στο πρόβλημα του χρέους…

GREECE NEEDS GROWTH, NOT AUSTERITY – Η ΕΛΛΑΔΑ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΟΧΙ ΛΙΤΟΤΗΤΑ

By Costas Meghir, Dimitri Vayanos and Nikos Vettas

Η οικονομία και η κοινωνία της Ελλάδας έχουν φτάσει στα όριά τους.

Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) έχει μειωθεί περισσότερο από 20% από το 2008. Η ανεργία έχει τριπλασιαστεί και ξεπερνάει πλέον το 25%, με την ανεργία μάλιστα μεταξύ των νέων να είναι σε διπλάσια επίπεδα. Η εγκληματικότητα αυξάνεται, όπως και τα ρατσιστικά συμβάντα και οι ιδεολογίες της άκρας δεξιάς και άκρας αριστεράς κερδίζουν συνεχώς έδαφος.

Η λιτότητα σε αριθμούς

Το χειρότερο είναι ότι οι τωρινές πολιτικές δεν ανακόπτουν την παρακμή. Η νέα τρικομματική κυβέρνηση είχε εστιάσει τις ενέργειές της στη διαπραγμάτευση του νέου πακέτου βοήθειας και των νέων μέτρων ώστε να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της τρόικας για την εκταμίευση της πολυπόθητης δόσης.

Οι μεταρρυθμίσεις που αποτελούν μονόδρομο για την ανάπτυξη, όπως η δημιουργία μιας λειτουργικής δημόσιας διοίκησης και η απελευθέρωση των αγορών συναντούν αντίσταση στους πολιτικούς και στα διάφορα συμφέροντα. Ακόμα και η τρόικα δεν δίνει μεγάλη σημασία, υπερτονίζοντας απλά την ανάγκη για αυστηρότητα.

Αν δεν υπάρξει αλλαγή της πορείας, η Ελλάδα οδηγείται στην καταστροφή: περαιτέρω μειώσεις του ΑΕΠ, μια πιθανή χαοτική χρεοκοπία, εκστρεμιστικά κόμματα στην εξουσία και απομόνωση από την υπόλοιπη Ευρώπη. Η ΕΕ θα βρεθεί σε μειονεκτική θέση από μια ενδεχόμενη κατάρρευση της Ελλάδας αφού θα αντιστραφεί σε μεγάλο βαθμό η μακροχρόνια διαδικασία ενοποίησης και θα υπονομευτεί η αξιοπιστία του κοινού νομίσματος. Και επιπλέον οι πιστωτές της Ελλάδας θα χάσουν τα χρήματά τους.
 

Μείωση χρέους

Για να αποφευχθεί το παραπάνω, οι εταίροι πρέπει να δημιουργήσουν μια μακροπρόθεσμη στρατηγική με δύο πυλώνες: μια δραστική μείωση του ελληνικού χρέους και μια εκ βάθρων αναδιοργάνωση της δυσλειτουργικής ελληνικής οικονομίας.

Το χρέος της Ελλάδας πιστεύεται ότι θα ανέλθει στο 189% του ΑΕΠ το 2013, από 129% που ήταν το 2009. Αυτό θα συμβεί παρά την αναδιάρθρωση του ιδιωτικού χρέους που σχεδόν εξαφάνισε το κυβερνητικό πρωτογενές έλλειμμα.

Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης στο δείκτη χρέους  / ΑΕΠ μπορεί να αποδοθεί σε μια μεγάλη μείωση στο ΑΕΠ. Επιπλέον μέτρα, σχεδιασμένα να δημιουργήσουν πρωτογενή πλεονάσματα ικανά να μειώσουν το χρέος, θα επιφέρουν μεγαλύτερη πτώση στο ΑΕΠ, κάνοντας τον παραπάνω δείκτη ακόμα χειρότερο. Έτσι θα είναι αδύνατο για την Ελλάδα να εκπληρώσει τις δανειακές της υποχρεώσεις. Οι ευρωπαίοι εταίροι θα πρέπει να το αντιληφθούν γρήγορα και να διαγράψουν ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους ώστε να μπορέσει η Ελλάδα να αναπτυχθεί και να αποπληρώσει το εναπομείναν.

Η διαγραφή του χρέους μπορεί να γίνει με τρόπο που να διατηρεί ή ακόμα και να ενισχύει τα κίνητρα για μεταρρυθμίσεις. Ένα μέρος του δημόσιου χρέους – 50% ή και περισσότερο – πρέπει να μπει στην άκρη και να διαγραφεί σταδιακά μέσα στην επόμενη πενταετία υπό τον όρο ότι η Ελλάδα θα εκπληρώσει μια σειρά από δομικές αλλαγές. Αυτό το βήμα περιλαμβάνει τη βελτίωση του δημόσιου τομέα, την επιτάχυνση των δικαστικών αποφάσεων, τη μείωση της διαφθοράς και την απελευθέρωση των αγορών.

Η επιτυχής ολοκλήρωση αυτών των στόχων μπορεί να ελέγχεται από ιδρύματα όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ. Ένα τέτοιο σχέδιο μπορεί να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις και να κάνει αποδοτική χρήση του χρέους.

Γενικά, η τρόικα πρέπει να δώσει έμφαση σε δομικές αλλαγές παρά στη σύντομη συγκέντρωση πρωτογενών πλεονασμάτων. Η αρχική έμφαση στη μείωση του ελλείμματος ήταν αναγκαία δεδομένων των μεγάλων ελλειμμάτων του προϋπολογισμού.

Διατήρηση ταλέντου

Όμως, η συνεχιζόμενη αυστηρότητα και λιτότητα υπονομεύει τις μεταρρυθμίσεις. Για παράδειγμα, οι μεγάλες μειώσεις μισθών στο δημόσιο προκαλούν τη φυγή ικανών υπαλλήλων, γεγονός που χειροτερεύει την απόδοση ενός ήδη δυσλειτουργικού συστήματος. Οι υπηρεσίες που επιτελούν απαραίτητες εργασίες όπως η πάταξη της φοροδιαφυγής, ο έλεγχος των χρηματοπιστωτικών αγορών και η σύλληψη μεγαλοοφειλετών συχνά αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε προσωπικό, κεφάλαια και υλικό.

Και είναι δύσκολο να φανταστούμε πως οι έλληνες πολιτικοί και τα ισχυρά συμφέροντα που έχουν επιτυχημένα αντισταθεί στις όποιες μεταρρυθμίσεις θα συνεχίσουν να μπλοκάρουν αυτές τις προσπάθειες που θα αποτελούν προϋπόθεση για διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους.

Η έμφαση στις μεταρρυθμίσεις είναι καλοδεχούμενη από τους Έλληνες, των οποίων η υποστήριξη είναι απαραίτητη για να επιτύχει ένα τέτοιο σχέδιο. Δοσμένης της δυνατότητας στους Έλληνες ψηφοφόρους να ενισχύσουν ένα τέτοιο σχέδιο θα μπορούσε να αποδυναμώσει το ρεύμα των εξτρεμιστικών οργανώσεων.

Ο μόνος τρόπος είναι η ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας. Για τους πολίτες αυτό σημαίνει αναγνώριση ότι η αντίσταση στις μεταρρυθμίσεις θα είναι καταστροφική. Από την πλευρά της η τρόικα θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι περαιτέρω μειώσεις θα είναι αυτοκτονικές και θα οδηγήσουν σε μια συνεχιζόμενη καθίζηση της ελληνικής οικονομίας και στη διάσπαση των δεσμών των Ελλήνων με την Ευρώπη.