Συνέντευξη με τη Σμαραγδή Μητροπούλου

(H Σμαραγδή Μητροπούλου είναι μία νέα συνεργάτιδα του blog μας και φυσικά η Σοφία Κραββαρίτη δεν έχασε την ευκαιρία για μία πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη εν όψει και της κυκλοφορίας του νέου της βιβλίου "Ήχοι στη σιωπή". Απολαύστε την...)

 

Καλησπέρα, Σμαραγδή.  Είναι μεγάλη μας χαρά και τιμή να σ' έχουμε κοντά μας εν όψει της κυκλοφορίας του νέου σου βιβλίου "Ήχοι στη σιωπή", για το οποίο έχουμε να πούμε αρκετά πράγματα.

Απάντηση: Καλησπέρα, η χαρά και η τιμή είναι δική μου.

Ξεκινώντας απ’ τον τίτλο, θα επιθυμούσα να μάθω τι σ' έκανε να  επιλέξεις τον συγκεκριμένο κι επίσης τι πρόκειται να συναντήσουμε μέσα στο βιβλίο. Αυτό που αποπνέει, είναι ερωτισμός, θλίψη, μυστήριο ίσως... Έχεις τυλίξει τις ιστορίες σου με κάτι από αυτά τα στοιχεία, έτσι για να κάνουμε κι ένα μικρό “σπόιλερ”;

Απάντηση: Πάντα μου αρέσει να διαλέγω τίτλους  που βάζουν τον αναγνώστη σε μία διαδικασία να “ψαχτεί” λίγο… να αναρωτηθεί και-γιατί όχι;-να προσπαθήσει  να μαντέψει.   Οι ιστορίες στο βιβλίο «Ήχοι στη σιωπή» έχουν η καθεμιά το δικό της ύφος, με αρκετή δόση νοσταλγίας, αγάπης για τη ζωή… μ’ ένα πέπλο θλίψης να τυλίγει κάποιες απ’ αυτές… με ερωτισμό (άλλοτε υπαρκτό κι άλλοτε λανθάνοντα)… και με “κάτι” αδιόρατο και μυστήριο να πλανιέται στον αέρα.  Με άλλα λόγια αφορούν “σκέψεις που δεν εξωτερικεύτηκαν… όνειρα που σ’ ένα κουτί ξύλινο έμειναν κλειδωμένα και ξεχάστηκαν… λόγια που χαράχτηκαν στο χαρτί... Αναμνήσεις… Σε κάθε γωνιά της γης… ατενίζοντας τη θάλασσα ή τα φώτα της πόλης.  Γιατί… σαν τραγουδούν οι ήχοι στη σιωπή, έχουν τόσα μα τόσα να πουν… να θυμίσουν”.

 Ένα χαρακτηριστικό της γραφής σου, είναι το "πάντρεμα" του ρεαλιστικού ερωτικού με το στοιχείο του μεταφυσικού. Ένας συνδυασμός όμορφος μεν, επικίνδυνος δε να ξεφύγεις, οδηγώντας τον αναγνώστη σε ένα από τα δύο άκρα. Κι όμως καταφέρνεις με μαεστρία να κρατάς τις ισορροπίες, κάνοντάς το να φαίνεται αληθινό. Τι είναι αυτό που σε οδηγεί να τοποθετείς στις περισσότερες ιστορίες σου το μεταφυσικό και μάλιστα με τόση αληθοφάνεια;

Απάντηση:  Μου αρέσει να δημιουργείται η αίσθηση  ότι υπάρχει “κάτι” ή “κάποιος” πέρα  και πάνω από εμάς… που μπορεί να μας καθοδηγεί… να μας δίνει δύναμη… να μας θυμίζει πράγματα… να μας προκαλεί έντονα συναισθήματα.

 Η γραφή σου είναι ιδιαίτερη και εμείς συναντάμε τους ήρωες σου κατά τη διάρκεια όλης σχεδόν της ημέρας. Θα ήθελα να μάθω  εσύ στην καθημερινότητά σου ποιες ώρες προτιμάς να γράφεις και πόσο μπορεί να επηρεαστεί η έμπνευσή σου από το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεσαι. Κάποια αλλαγή του καιρού, ας πούμε, θα μπορούσε να σου δώσει μια έμπνευση ή να σε "κατευθύνει" με άλλο τρόπο απ’ αυτόν που έχεις στο μυαλό σου; Γενικά, πόσο σε βοηθάνε ο χώρος, ο χρόνος, αλλά και η στιγμή στη συγγραφή;

Συνήθως γράφω τις απογευματινές ή τις βραδινές ώρες. Το περιβάλλον στο οποίο βρίσκομαι έχει αρκετές φορές επηρεάσει την έμπνευσή μου. Αρκεί να σου πω ότι τόσο αυτό όσο και τα δύο προηγούμενα βιβλία μου [«Πριν ο ήλιος δύσει»( θεατρικό) και «Μια στιγμή, μια αιωνιότητα μονάχα»] γράφτηκαν σε περιοχές νησιωτικές.  Όσο για την αλλαγή του καιρού, με εμπνέει ιδιαίτερα η βροχή και το βουητό των κυμάτων… έχουν τύχει περιπτώσεις που και έμπνευση μου έδωσαν και «κατευθύνανε» το χέρι μου και το μυαλό μου. Με βοηθά πολύ να γράφω απομονωμένη στο γραφείο μου («στη σπηλιά μου», όπως αποκαλώ το χώρο αυτό), αλλά κι όταν βγαίνω έξω έχω μαζί μου πάντα ένα μικρό σημειωματάριο κι ένα μολύβι όπου καταγράφω… καταγράφω… καταγράφω…

 Θα περάσω σε μία αγαπημένη μου ιστορία που συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο, με τίτλο "Οι κορδέλες της εκδίκησης". Θέλω να μου πεις πόσο διαρκεί μια μεγάλη αγάπη κατά τη γνώμη σου, πόσο μπορεί να σε σημαδέψει ή και να σε στοιχειώσει.

Μια μεγάλη αγάπη δε σβήνει ποτέ. Ζει μέσα μας… άλλοτε φυλαγμένη σε μια γωνιά της καρδιάς κι άλλοτε κυριαρχώντας στο είναι μας.  Πιστεύω πως μπορεί να σημαδέψει και να στοιχειώσει κάποιες φορές… εκεί που νομίζεις ότι μπορείς να προχωρήσεις, ξεπετάγονται οι αναμνήσεις και το ανεκπλήρωτο ζητά να βγει στο φως.

Μπορείς να μου απαντήσεις, γιατί επιλέγουμε σχεδόν πάντα στη ζωή μας έναν Άγγελο κι όχι έναν Αυγουστή; Τι είναι αυτό που μας κλείνει τα μάτια απέναντι στην πραγματική αγάπη; Γιατί ενώ την αποζητούμε τόσο πολύ, δεν μπορούμε να την αναγνωρίσουμε;

Θα σου απαντήσω με κάποιες φράσεις από το βιβλίο.

“Φλόγα… πάθος… τι σχέση μπορεί να’ χουν με την αγάπη; Καίνε, λεηλατούν, κουρσεύουν… και μετά θρηνείς πάνω στις στάχτες…!”

“Κάποιες φορές ο πραγματικός έρωτας κρύβεται στη σιωπή κι όταν πέφτει η νύχτα περιπλανιέται μόνος ψάχνοντας να βρει απαντήσεις ή προσπαθεί να λυτρωθεί χαράζοντας λέξεις σ’ ένα κομμάτι χαρτί.”

Για να αφήσουμε πίσω τις “κορδέλες της εκδίκησης”, θέλω να μου μιλήσεις για κάτι που συναντάμε και εδώ, αλλά και σε κάποια άλλη ιστορία σου: την εκδίκηση. Πιστεύεις πως, μετά από μια μεγάλη αδικία, μπορεί να είναι λυτρωτική; Επίσης, με αφορμή το μεταφυσικό στοιχείο που χρησιμοποιείς σ’ αυτή την ιστορία, πόσο πιθανό θεωρείς ότι είναι να γυρίσει πίσω μια ψυχή μετανιωμένη, αλλά και πόσο εύκολο είναι άραγε να συγχωρέσουμε;

Μετά από μία μεγάλη αδικία μπορεί κάποιος να σκεφτεί ότι η εκδίκηση μπορεί ν’ αποτελέσει κάτι σαν λύτρωση, σαν δικαίωση. Στην πραγματικότητα, όμως,  ακόμη κι αν απαντήσουμε στην αδικία με εκδίκηση, το πιο πιθανό είναι να νιώσουμε άδειοι, κενοί. 

Μια ψυχή μπορεί να γυρίσει πίσω μετανιωμένη, σε μία προσπάθεια να εξιλεωθεί. Όσο για τη συγχώρεση, δεν είναι πάντα εύκολο να δοθεί κι εδώ ακριβώς έγκειται το μεγαλείο αυτού που μπορεί να συγχωρεί.

Όπως ανέφερα πιο πριν, συνδυάζεις το ρεαλιστικό με το μεταφυσικό και το φως με το σκοτάδι. Κι αυτό επειδή σε αρκετές ιστορίες σου συναντάμε κάτι σκοτεινό. Θα μπορούσαμε άραγε να σε δούμε σε κάποιο άλλο είδος και συγκεκριμένα στον τρόμο;

Απάντηση: Ναι, θα ήθελα κάποια στιγμή να δοκιμαστώ και σ’ αυτό το είδος.

Γενικά, σου αρέσει να πειραματίζεσαι. Το πρώτο σου βιβλίο είναι ένα θεατρικό, συμμετέχεις σε ανθολογίες ποιητικές και τα επόμενα βιβλία σου είναι συλλογές διηγημάτων. Γνωρίζοντας πόσο σου αρέσει η ιστορία και ειδικότερα η αρχαία, θα μπορούσες να μου πεις αν πρόκειται να συναντήσουμε κάτι σχετικό στο μέλλον από σένα; Και κάπου εδώ, θα επιθυμούσα να μάθω αν εκτός από τα διηγήματα, θα είχαμε την χαρά ν' απολαύσουμε και κάποιο μυθιστόρημα ίσως.

Ναι, στα σχέδια μου είναι –εκτός των άλλων!- κι ένα μυθιστόρημα εποχής.

Και για να μείνουμε λίγο ακόμα στην προηγούμενη ερώτηση, τι σου αρέσει να γράφεις περισσότερο ή τι σου ταιριάζει αν προτιμάς. Μικρές ιστορίες ή μυθιστόρημα;

Μέχρι στιγμής έχω εστιάσει στις μικρές ιστορίες, δίχως αυτό να σημαίνει ότι αποκλείω την περίπτωση να καταπιαστώ με το μυθιστόρημα στο μέλλον.

Σ' ένα κόσμο που όλο και περισσότεροι πιάνουν μία πένα επιθυμώντας να κάνουν και αυτοί τη δική τους κατάθεση ψυχής, αλλά και σ' ένα χώρο που  οι συγγραφείς αφθονούν, πιστεύεις πως ο συγγραφέας, χρησιμοποιώντας μικρές ιστορίες, είναι σε μεγαλύτερη επαφή με τον αναγνώστη του ή αυτό μπορεί να το πετύχει και με ένα μυθιστόρημα; Τι είναι αυτό που θα τον κρατήσει στην καρδιά του αναγνωστικού κοινού;

Απάντηση: Γενικά με το έργο του ένας δημιουργός μπορεί να βρίσκεται σε επαφή με τον αναγνώστη του. Εκείνο που θα τον κρατήσει στην καρδιά του αναγνωστικού κοινού είναι αυτό το “κάτι” που θα του δώσει να είναι γνήσιο και αληθινό.

Σμαραγδή, ιπποτισμός ή ρομαντισμός; Οι ιστορίες σου αγάπης, τι μηνύματα μας περνάνε;

Πιστεύω ότι και τα δυο μπορούν να συνυπάρξουν.

Στις δικές μου ιστορίες αγάπης υπάρχει  η ανεκπλήρωτη αγάπη… μα και η πρώτη αγάπη που κάποια στιγμή ανθίζει ξανά...

   

Σε κάποιες ιστορίες σου, παρελθόν και παρόν μπλέκονται σε μυστήρια γαϊτανάκια ζητώντας επιτακτικά ν' ακολουθήσουμε, χωρίς να εγκαταλείψουμε απόλυτα το πρώτο, αλλά ούτε και να παραμείνουμε ολοκληρωτικά στο δεύτερο. Παρόλα αυτά, η ανάγκη της λύτρωσης μας κυνηγά. Πόσο μεγάλο ρόλο μπορεί να παίξει το παρελθόν ενός ανθρώπου και πόσο μπορεί να καθορίσει την μετέπειτα πορεία του; "Για τις παλιές αγάπες μη μιλάς" λέει ένα τραγούδι. Ποια είναι η γνώμη σου; Πόσο πίσω μπορούμε να τις αφήσουμε;

Το παρελθόν και το παρόν μας είναι συνοδοιπόροι, μιας κι οι εμπειρίες μας απ’ το παρελθόν μπορούν να μας βοηθήσουν να προσδιορίσουμε το παρόν ή/και το μέλλον μας.   Κι όσο κι αν ισχυριζόμαστε ότι αφήνουμε τα πάντα πίσω μας, συχνά επιστρέφουμε στα παλιά για να θυμηθούμε και να ξαναζήσουμε. Μπορεί το τραγούδι να λέει “για τις παλιές αγάπες μη μιλάς”, αυτές όμως δεν μας εγκαταλείπουν σχεδόν ποτέ… άλλοτε κάθονται ήρεμα σε μία γωνίτσα του μυαλού και της ψυχής μας κι άλλοτε μας λένε “να ‘μαι κι εγώ”!

Μας είπες στην αρχή της συνέντευξης τους λόγους που "βαπτίστηκε" αυτό το βιβλίο "Ήχοι στη σιωπή". Θα επιμείνω λίγο ακόμη γιατί θέλω να μας μιλήσεις για το ομότιτλο διήγημα. Τι παραπάνω έχει από τα άλλα, που έδωσε τον τίτλο σε ολόκληρο το βιβλίο; Είναι κάτι ιδιαίτερο για σένα, κρύβεται κάτι πιο βαθύ μέσα του;

To ομότιτλο διήγημα γράφτηκε σε μία προσπάθεια να συμφιλιωθώ με μία μεγάλη απώλεια… με το θάνατο ενός ανθρώπου που –εξαιτίας μίας σπάνιας ασθένειας- η φωνή του ήταν χαμένη από καιρό και ζούσε μέσα σ’ έναν κόσμο σιωπής.  Όπως συμβαίνει και στην ηρωίδα του διηγήματος, δεν τον είδα ποτέ με τα γήινα μάτια παρά μόνο με τα μάτια της ψυχής… επικοινωνούσαμε με γράμματα μόνο (ήταν της παλιάς σχολής και δεν συμπαθούσε ιδιαίτερα τα email). Για αρκετό καιρό μετά το θάνατό του, έδινε σημάδια της παρουσίας του σε πρόσωπα που του ήταν αγαπητά!

Αργότερα, δόμησα τις υπόλοιπες ιστορίες του βιβλίου με βάση τους ήχους που αντηχούν δυνατά μέσα στη σιωπή. Κι αυτοί οι ήχοι μπορεί να ναι ο χτύπος της καρδιάς, η έντονη νοσταλγία, η φωνή της συνείδησης, το ταξίδι στο χθες….

Έχοντας ζήσει αρκετά στα ελληνικά νησιά και εισπνέοντας τη θαλασσινή αύρα, θέλω να τελειώσουμε αυτή την συνέντευξη με δυο λόγια εκ μέρους σου ταξιδιάρικα. Ξέρω πως αγαπάς την θάλασσα, γνωρίζω πως ο νησιώτικος αέρας σ' έχει εμπνεύσει στα γραπτά σου και θέλω να μας ταξιδέψεις μέσα απ’ αυτή την εμπειρία σου. Δυο λόγια λοιπόν στους αναγνώστες σου, στους συνταξιδευτές σου και σε όλους όσους ψάχνουν την αγάπη κάπου πίσω, κάπου μπροστά, κάπου... παντού. Μπορεί και... στη σιωπή..

Θα ‘θελα να σας πω δυο λόγια…τραγουδιστά!

“Σ’  αγάπησα σαν άνεμος αλήτης.
σαν γαλάζιο απέραντο και σαν πουλί θαλασσινό

δρόμος ας γινότανε η θάλασσα

να έλθω να σε βρω.

Νύχτες ολόκληρες για σένα την αγάπη μου τραγούδησα

μ’ ένα βιολί και μ’ ένα δάκρυ δίπλα στο μουράγιο.

Πάρε κύμα το τραγούδι

στο όνειρό μου να το πας

μα υποσχέσου μου το δάκρυ

φυλαχτό και μυστικό σου να κρατάς”.

                            

Θα μπορούσα να σε ρωτήσω πολλά πράγματα ακόμα, αλλά λέω να μην κάνουμε περισσότερο “σπόιλερ”, μα να αφήσουμε τους αναγνώστες ν' ανακαλύψουν το βιβλίο και τις μαγικές ιστορίες σου. Θέλω να σου πω ένα μεγάλο ευχαριστώ που δέχτηκες να σε “ανακρίνω” και να σου ευχηθώ ολόψυχα τα καλύτερα για την πορεία του. Καλοτάξιδο να είναι και να είσαι πάντα εμπνευσμένη!

Κι εγώ ευχαριστώ που μου έδωσες την ευκαιρία ν’ ανοίξω την ψυχή μου. Να ‘σαι πάντα καλά.