"Ανατριχίλες...σε οθόνη και χαρτί" από τον Ιωάννη Μπαχά

Ο Λάβκραφτ και ο Χουντίνι φυλακισμένοι με την γατόμορφη Θεά Μπαστ

Με τον Χάουαρντ Φίλιππς Λάβκραφτ μοιραζόμαστε την αγάπη των γατών και με τους θιασώτες της λογοτεχνίας του φανταστικού τον θαυμασμό για το έργο του Αμερικάνου συγγραφέα. Η αγάπη των Ελλήνων αναγνωστών για το έργο του κορυφαίου λογοτέχνη του «κοσμικού τρόμου» Χ. Φ. Λάβκραφτ (1890-1937) αποτελεί από μόνη της ένα φαινόμενο. Οι περισσότεροι θυμούνται το πρώτο διήγημα που διάβασαν και οι συγγραφείς αναφέρονται στα έργα τους σε αυτό, όπως ο Παντελής Γιαννουλάκης («Ταξίδι στη μοναξιά του χωροχρόνου», Αρχέτυπο) και ο Γιώργος Μπαλάνος («Στη σκιά του Κθούλου», Locus7). Ο υπογράφων γνώρισε τον Λάβκραφτ στην πρώτη συλλογή διηγημάτων του στα Ελληνικά με τίτλο «7 παράξενα διηγήματα» (εκδόσεις Ωρόρα, 1988) και ήταν η αρχή μιας πολυετούς ενασχόλησης με το έργο του. Πολλά από τα διηγήματα του έχουν ως ήρωες γάτες και σκύλους ενώ και στην αλληλογραφία του αλλά και σε δοκίμιο του με τίτλο «Για τους σκύλους και τις γάτες» (Ars Noctura) ο Λάβκραφτ εκφράζει τα συναισθήματα θαυμασμού και αγάπης και τις απόψεις του για αυτά. Διηγήματα όπως «Οι γάτες της Ουλθάρ» και το «Κυνηγόσκυλο» έχουν κεντρικό θέμα αυτά τα τετράποδα.

Σε αυτή την πρώτη συλλογή και στο διήγημα «Φυλακισμένος με τους Φαραώ», που συνέγραψε μαζί με τον ήρωα των αποδράσεων Χάρρυ Χουντίνι,  ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με μια άλλη έκφανση της αγάπης των ζώων, αυτή της Αιγυπτιακής λατρείας των ζωόμορφων Θεών. O ήρωας του διηγήματος στα έγκατα της πυραμίδας του Χέοπα στην Αίγυπτο «σε τούτο το ζοφερό λίκνο του πολιτισμού (που) δεν είχε πάψει ποτέ να είναι η πηγή ακατανόμαστων φρικαλεοτήτων και θαυμάτων» αντικρίζει τις ζωντανές και κινούμενες «σύνθετες μούμιες φτιαγμένες από την τεχνητή συνένωση ανθρώπινων κορμών και μελών με κεφάλια ζώων κατ’ απομίμηση των παλαιότερων Θεών» και αναφωνεί : «Οι ιπποπόταμοι δε θα ‘πρεπε να έχουν ανθρώπινα χέρια και να κρατούν δαυλούς … ούτε και οι άνθρωποι θα ‘πρεπε να έχουν κεφάλια κροκοδείλων». Ο ήρωας πιστεύει πως «μόνο στην περίοδο του εκφυλισμού (της αιγυπτιακής ιστορίας) ανάμειξαν τον άνθρωπο και το ζώο στην ίδια μούμια, όταν δεν καταλάβαιναν τα δικαιώματα και τα προνόμια του κα  και της ψυχής».  Για τη σχέση του Λάβκραφτ  με τις γάτες, κυρίως, θα αναφερθούμε σε επόμενο άρθρο εκτεταμένα.

     

Το παραπάνω διήγημα μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για μια πιο ενδελεχή μελέτης για τη μορφή που πήρε η ζωολατρεία σε αρχαίους πολιτισμούς. Συνιστούμε το έργο για την κατανόηση της Αιγυπτιακής ζωολατρείας του Χρήστου Ντικμπασάνη «Ζώα-Θεοί, Ζώα Ιερά» (Ερωδιός, 2012). Σε αυτό θα βρείτε αναφορές στη γατόμορφη Θεά Μπαστέτ, «Κυρά του ουρανού και μάτι του Ρα», προστάτιδας των εγκύων, του έρωτα και της απόλαυσης, αλλά και Θεά της αγριότητας, της αιμοδιψίας και της καταστροφής. Η γάτα συνδεόταν συμπαθητικά με τη σελήνη, γιατί και αυτή είχε διάφορους χρωματισμούς, ενεργούσε τη νύκτα και προξενούσε φόβο. Οι Αιγύπτιοι πίστευαν πως η Μπαστ αγρυπνούσε τη νύχτα επάνω από τον κοιμισμένο ήλιο για να τον προστατέψει από τα φίδια της νύχτας. Όταν κάποια γάτα πέθαινε από φυσικό θάνατο, οι άνθρωποι του σπιτιού, στο οποίο άνηκε, ξύριζαν τα φρύδια τους σε ένδειξη θλίψης.  Η γάτα βαλσαμωνόταν και θαβόταν με τιμές.  Στο έργο αναφέρονται ιστορικά γεγονότα που διασώζει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης που καταδεικνύουν την λατρεία των γατών, όπως το λιντσάρισμα Ρωμαίου στρατιώτη για τον τυχαίο θάνατο μιας γάτας!!!  Επίσης, θα διαβάσετε για τον Άνουβι που παρουσιαζόταν με κεφάλι σκυλιού, και τον βρήκε η Ίσιδα στο δάσος χάρις στα σκυλιά της και τον ανέθρεψε.

Φυσικά δεν λείπουν και οι αναφορές στον κροκοδειλόμορφο Θεό Σομπέκ,  στην Θεά της γέννας Τα-Ουρτ που παριστάνονταν ως έγκυος ιπποπόταμος, την λέαινα Σφίγγα και άλλα τέρατα που τόσο στοίχειωσαν τον Λάβκραφτ.  Πρόκειται για ένα εξαιρετικό έργο για τον ερευνητή του αρχαίου κόσμου και τους ζωόφιλους διότι όπως είπε και ο αυτοκράτορας Ιουλιανός («Κατά Γαλιλαίων», Θύραθεν) μπορεί να μην είναι Θεοί αλλά «τα ζώα είναι πολύ ανώτερα όλων των αψύχων. Έχουν δεχθεί το δώρο της ζωής από τον ζώντα και ζωοδότη Θεό και, εξαιτίας αυτού, η ψυχή τους, το πνεύμα τους, είναι οικειότερα προς αυτόν».