"Το όνειρο ενός γελοίου" του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι στο θέατρο Μορφές Έκφρασης

Σκηνοθεσία: Άννα Σεβαστή Τζίμα
Διασκευή και Ερμηνεία: Θωμάς Κινδύνης
Μουσική: Κωνσταντίνος Ευαγγελίδης
Σκηνικά: Κωνσταντίνα Μαρδίκη
Φωτισμοί: Παναγιώτης Λαμπής
Θέατρο Μορφές Έκφρασης, Αλκμήνης 13, Πετράλωνα

Ίσως είναι από τις ελάχιστες φορές που μετά από ένα θέαμα (θέατρο, συναυλία, κινηματογράφος) αισθάνομαι την ανάγκη να γράψω κατευθείαν κάτι για αυτό που παρακολούθησα.

Το 1877, ο τεράστιος Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι έγραψε ένα έργο θαρρείς βγαλμένο από μια χρονομηχανή. Θα έλεγα, μια χρονομηχανή που τον είχε φέρει μερικές δεκαετίες μπροστά ή ακόμα και στο σήμερα. Αλλά άνετα αυτή η χρονομηχανή θα μπορούσε να τον είχε οδηγήσει στο παρελθόν. Σχεδόν στην απαρχή της ανθρωπότητας αφού η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει...δυστυχώς. Αυτή η ανθρώπινη φύση είναι όμως που στην αγνότερη μορφή που μπορεί να πάρει, τη μορφή της  αγάπη (πέρα από θρησκείες, ιδεολογίες, χώρες) μπορεί να μετατρέψει έναν άνθρωπο (έναν γελοίο όπως αυτοαποκαλείται ο πρωταγωνιστής με αφοπλιστική ειλικρίνεια και αυτογνωσία) που βρίσκεται στα πρόθυρα της αυτοκτονίας να αποκτήσει μια διαφορετική στάση για τη ζωή και να την δει με άλλο μάτι και αισιοδοξία.

Η παράσταση ξεκινάει περιγράφοντας μία μίζερη κατάσταση όπου ο πρωταγωνιστής αποφασίζει να βγει επιλέγοντας την αυτοκτονία. Μία κατάσταση όπου τίποτα δεν έχει σημασία και το ψέμα κυριαρχεί ακόμα και στις καθημερινές ασχολίες. Θα γίνει όμως ένα συμβάν το τελευταίο βράδυ που θα τον ταρακουνήσει. Θα του ξυπνήσει συναισθήματα που είχε ξεχασμένα και θα τον ρίξει σε έναν λήθαργο όπου θα δει ένα εκπλητικό όνειρο. Θα ονειρευτεί τον κόσμο όπως θα έπρεπε να είναι. Σε αρμονία, χαρούμενο, πνιγμένο στην αγάπη και στην ευτυχία. Όπου η φύση και οι άνθρωποι θα συνυπάρχουν και θα επικρατούν μόνο αγνά συναισθήματα. Ξυπνώντας από αυτό το όνειρο, ο ήρωας του Ντοστογιέφσκι αρχίζει να συνειδητοποιεί τι είναι αυτό που χρειάζεται η ανθρωπότητα για να γίνει αυτό το οποίο ο δημιουργός σχεδίαζε. Αγάπη...αφού πρώτα έρθει η απόλυτη επίγνωση του εαυτού μας. Για να αγαπήσει κανείς τον πλησίον του θα πρέπει πρώτα να αγαπήσει τον εαυτό του όπως ακριβώς είναι. Πέρα από κανόνες και πρέπει. Άλλωστε όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο ήρωας, έχουμε φτάσει στο σημείο που οι κανόνες για την ευτυχία να είναι σημαντικότεροι από την ίδια την ευτυχία.

Τα μηνύματα που περνάει η παράσταση είναι απλά αλλά τόσο δύσκολα να τα αντιληφθούμε. Ο Θωμάς Κινδύνης ερμηνεύει εκπληκτικά τον ρόλο γιατί γι' αυτόν δεν είναι ένας απλός ρόλος. Αλλά στάση ζωής. Του βγαίνει φυσικά το πάθος για τον άνθρωπο, για την αληθινή και αγνή φύση του ανθρώπου που διακατέχει, όπως ο ίδιος είπε, το 80% των ανθρώπων. Που όμως βρίσκονται σε λήθαργο και αφήνουν το υπόλοιπο 20% να τους διαφεντεύει στο όνομα μίας θρησκείας, μιας πολιτικής...στο όνομα της ίδιας της ευτυχίας. Το σημαντικότερο για τον Κινδύνη είναι ότι αντιλαμβάνεται τον πραγματικό ρόλο του ηθοποιού ή του καλλιτέχνη γενικότερα. Όχι να διασκεδάσει αλλά να ψυχαγωγήσει. Να τσιγκλίσει την ψυχή του θεατή και να τον οδηγήσει να αντιληφθεί τα βαθύτερα νοήματα. Όχι να τα εκμαιεύσει αλλά να τα αφυπνίσει, γιατί αυτά υπάρχουν στην ανθρώπινη φύση...απλά είναι καλά κρυμμένα.

Πέρα από την εξαιρετική ερμηνεία, το συνολικό πακέτο της παράστασης ήταν ιδιαίτερο. Απλά αλλά ευέλικτα τα σκηνικά, συμπλήρωναν και δεν επισκίαζαν τον ηθοποιό. Ο φωτισμός δημιουργούσε μια ονειρική ατμόσφαιρα που ενισχυόταν από τη μουσική υπόκρουση και τον καπνό που ανά τακτά χρονικά διαστήματα έπνιγε τη σκηνή.

Τελικά η παράσταση αφήνει ένα αισιόδοξο μήνυμα. Αφού μας παρουσιάζει τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης ύπαρξης με τα μελανότερα χρώματα, μας δίνει τη λύση. Μία λύση απλή αλλά τόσο σύνθετη. Η λύση είναι να ακολουθήσουμε την πραγματική υπόσταση του ανθρώπινου είδους. Ο άνθρωπος από τη φύση του είναι καλόςκαι η καλοσύνη υπάρχει ακόμα...αρκεί να θελήσουμε να την βρούμε!